Prensîba Pascal [bi hêsanî tê vegotin]
Fîzîkzan û matematîkzanê Fransizî Blaise Pascal (1623-1662), di teoriya ihtimala, bîrkarî û dîroka xwezayî de gelek beşdarî kirin. Ya ku herî çêtir tê zanîn prensîba Pascal e, li ser tevgera şilavan.
Postulata Pascal ew pir hêsan e, famkirin hêsan e û pir bikêrhatî ye. Bi saya ceribanan, Pascal dibîne ku zexta di şilaban de, di rewşek bêhnvedanê de, li seranserê qebareyê û li her aliyan bi rengek yeksan tê veguheztin.
Daxuyaniya Pascal, Li ser bingeha lêkolîna şilavê, ew ji bo sêwirana cûrbecûr alavên hîdrolîk ên wekî pêl, asansor, brakes car, di nav yên din de tê bikar anîn.
Têgehên Bingehîn ku ji Prensîpa Pascal fam bikin
Pressure
Zext rêjeya hêza sepandî ya yekeya rûberê ye. Ew di yekeyên wekî Pascal, bar, atmosfer, kîlogram per santîmetrek çargoşe, psi (kîloyek per çarçikek), û yên din de tête pîvandin. [1]
Zext berûvajî rûpîvan an rûbera nermkirî ye: qada çiqas mezin be, zexta kêmtir, qada hindiktir, zexta mezintir e. Mînakî, di Figureikil 2 de hêzek 10 N li ser neynoka ku qalika wê xwediyê herêmek pir piçûk e tê xebitandin, lê heman hêz 10 N li ser çîlekek ku qalikê wê ji serûyê neynûkê mezintir e tê bikar anîn. Ji ber ku neynûk tûrek pir piçûk heye, hemî hêz li serê wê tê xebitandin, zextek mezin lê tê kirin, dema ku di çîçek de, qada mezintir dihêle ku hêz bêtir belav bibe, zextek kêmtir çêdike.
Ev bandor di sand an berfê de jî dikare were dîtin. Ger jinek pêlavê werzîşê an pêlavek pêlavê pir piçûk li xwe bike, bi pêlavê lingê wê yê pir rind ew dixwaze bêtir binav bibe ji ber ku hemû giraniya wê li deverek pir piçûk (heel) e.
Zexta hîdrostatîkî
Ew zexta ku ji hêla şileyek di bêhnvedanê de ye li her dîwarên konteynerê ku şileyê vedigire. Ev ji ber ku şilek şeklê konteynir digire û ev di rehetiyê de ye, wekî encamek, ew diqewime ku hêzek yeksan li her dîwaran tevdigere.
Filav
Madde dikare di rewşek hişk, şilek, gazî an plazma de be. Matter di rewşek zexm de xwediyê teşe û qebareyek diyar e. Ava şîlan xwedan qebareyek diyarkirî ye, lê ne teşeyek diyarkirî ye, ku şeklê konteynera ku wan tê de dipejirîne, dema ku gazên wan ne qebareyek diyarkirî ne û ne jî şikilek diyarkirî ne.
Ava şil û gaz wekî "şilav" têne hesibandin, ji ber ku, di vana de, molekul ji hêla hêzên hevgirtî yên qels ve bi hev re têne girtin, dema ku dikevin binê hêzên tangî yên ku dixwazin herikîn, di konteynera ku tê de ye digerin. Fluids pergalên ku di bizavê de berdewam in in.
Solîd hêza ku li ser wê tê meşandin, dema ku di nav av û gazan de ye zext tê veguheztin.
Prensîpa PASCAL
Fîzîknas û bîrmendnasê fransî Blaise Pascal di teoriya ihtimale, bîrkarî û dîroka xwezayî de gelek cûrbecûr beşdarî kir. Ya ku herî çêtir tê zanîn prensîpa ku navê wî li ser tevgera şilekan digire ye. [2]
Daxuyaniya Prensîpa Pascal
Prensîpa Pascal diyar dike ku zexta ku li cihekî di şileyek dorpêçandî û naşikandî de tê meşandin bi heman rengî di her alî de li seranserê şilekê tê veguheztin, ango, zexta li serayê domdar e. [3]
Mînakek ji prensîba Pascal di Figureikil 3 de tê dîtin. Qulik di konteynerê de hatin çêkirin û cork kirin, dûv re bi avê (herikbar) hatin dagirtin û qapaxek hate danîn. Bi pêkanîna hêzek li ser qulikê konteynerê, zextek di avê de tête nîşankirin ku di her alî de wekhev e, dike ku hemî korikên ku di qulikan de bûn derkevin.
Yek ji ceribandinên wî yên ku herî baş tê zanîn ew bû ku şînda Pascal bû. Rinîrîn bi şilek tijî bû û bi hin lûleyan ve hat girêdan, dema ku zext li ser çengeya şiringe hate kirin, şilav di her lûleyan de bi heman bilindahiyê rabû. Ji ber vê yekê, hate dîtin ku zêdebûna fişara şileyek ku di rehetiyê de ye li seranserê hêjmar û li her aliyan bi yekrengî tê veguheztin. [4]
SERLBN PRN PASCPAL
Serîlêdanên ji Prensîpa Pascal Ew di jiyana rojane de di gelek alavên hîdrolîk ên wekî pêlên hîdrolîk, hilkêşan, brake û jacks de têne dîtin.
Çapemeniya hîdrolîk
Çapemeniya hîdrolîk ew amûrek e ku dihêle hêzan zêde bike. Prensîba xebitandinê, li ser bingeha prensîba Pascal, di çapxane, asansor, brake û di cûrbecûr cûrbecûr alavên hîdrolîk tê bikar anîn.
Ew ji du sîlîndiran, ji deverên cihêreng pêk tê, bi rûn (an şileyek din) dagirtî ye û bi hev re danûstendin. Di heman demê de du plunger an piston jî hene ku dikevin nav silindir, da ku ew bi şilekê re di têkiliyê de bin. [5]
Mînakek çapameniya hîdrolîk di jimare 4 de tê nîşandan. Dema ku hêzek F1 li ser pistona qada piçûktir a A1 tête bikar anîn, di şilavê de ku yekser di hundurê sîlîndaran de tê veguheztin zextek çêdibe. Di pistonê de ku qada A2 mezintir heye, hêzek F2 tête ezmûn kirin, ji ya ku hatî sepandin pir mezintir e, ku bi rêjeyên deverên A2 / A1 ve girêdayî ye.
Exercise 1. Ji bo rakirina gerîdeyek, hûn dixwazin jackek hîdrolîk çêbikin. Çi têkiliyek heye ku divê tûjikên pistonên ramiya hîdrolîk hebin ku bi sepandina hêzek 100 N karibe li ser pîstona mezintir otomobîlek 2500 kg rabe? Hejmara 5 bibînin.
Solution
Di nav cîkên hîdrolîk de, prensîpa Pascal tê cîbicîh kirin, ku li ku derê zexta rûnê di hundurê çîpa hîdrolîk de yek e, lê dema ku piston xwediyê deverên cihêreng in hêz "pir dibin". Ji bo destnîşankirina rêjeya qada pistonên hîdrolîk:
- Li gorî girseya gerîdeyê, 2.500 kg, ku hûn dixwazin rakin, hûn dikarin bi karanîna qanûna duyemîn a Newton giraniya gerîdeyê diyar bikin. [6]
Em we vedixwînin ku gotarê bibînin Qanûnên Newton "hêsan têne fam kirin"
- Prensîpa Pascal tête sepandin, zextên di pistonan de wekhev dibe.
- Têkiliya qada plungers paqij kirin û nirxên têne veguheztin. Hejmar 6 bibînin.
Pêdivî ye ku qadên pistonê bi rêjeya 24,52 hebe, ji bo nimûne, heke we pistonek piçûk heye ku bi radiusê 3 cm (devera A1= 28,27 cm2), pêdivî ye ku plungerê mezin tîrêjek 14,8 cm (devera A2= 693,18 cm2).
Asansorê hîdrolîk
Hilgirtina hîdrolîk amûrek mekanîkî ye ku ji bo rakirina tiştên giran tê bikar anîn. Hilkêşên hîdrolîk di gelek firotgehên otomobîlan de têne bikar anîn ku tamîrên bin-wesayîtan bikin.
Operasyona asansorên hîdrolîk li ser esasê Pascal tê saz kirin. Asansor bi gelemperî neftê bikar tînin da ku zextê li pistonan veguherînin. Motorek elektrîkê pompeya hîdrolîk a ku zextê li pistona bi qada herî piçûk dike, çalak dike. Di pistona ku bi qada herî mezin e, hêz "pirr" e, ku dikare wesayîtên ku werin temîrkirin hilîne. Hejmar 7 bibînin.
Exercise 2. Barkirina herî zêde bibînin ku dikare bi hilgirtina hîdrolîk ve were rakirin ku qada wî ya pistona herî piçûk 28 cm2 ye, û ya pistona herî mezin jî 1520 cm2 ye, dema ku hêza herî zêde ya ku dikare were bikar anîn 500 N. Binêre jimar 8.
Solution:
Ji ber ku prensîba Pascal di hilkêşên hîdrolîk de pêk tê, dê zextên li ser pistonan wekhev bin, bi vî rengî bi hêza herî zêde ya ku dikare li ser pistona piçûktir were sepandin dizanin, hêza herî zêde ya ku dê li ser pistona mezin were meşandin tête hesibandin (F2), wekî di jimara 9-an de tê nîşandan
Dizanin kîloya herî zêde (F2) ya ku dikare were hildan, girseyî bi karanîna qanûna duyemîn a Newton tête diyar kirin [6], bi vî rengî wesayîtên ku heya 2766,85 kg giran in dikarin werin rakirin. Li jimara 10. Binêrin. Li gorî tabloya di hejmar 8 de, ji girseyên navgîn ên navînî, hilkişîn dê tenê karibe otomobîlên kompakt ên bi girseyî navînî 2.500 kg hilîne.
Frenên hîdrolîk
Li ser wesayîtan trên têne bikar anîn da ku wan hêdî bikin an bi tevahî rawestînin. Bi gelemperî, şikestinên hîdrolîk xwedî mekanîzmayek mîna ya ku di wêneyê de tê nîşandan. Daxistina pedal a frenê hêzek ku li pistonek qada piçûk tête veguhastin bikar tîne. Hêza hatî bikar anîn zextek di hundurê şileya frikê de diafirîne. [7]
Di şilavê de zext di her alî de, heya pistonek duyemîn a ku hêz lê zêde dibe tê veguheztin. Piston ji bo şikandina tekerên wesayîtê li ser dîskan an darbeyan tevdigere.
BİXWÎNE
Prensîpa Pascal diyar dike ku, ji bo şilavên bêhevgirêdan ên li bêhnvedanê, zext li seranserê şilekê domdar e. Zexta ku li cîhê ku di şileya dorpêçkirî de tê meşandin di hemî rê û rêgezan de wekhev tê veguheztin.
Di nav sepanên ya Prensîpa Pascal Li gorî têkiliya qadên di nav pêlika amûrê de gelek alavên hîdrolîk ên wekî pêl, asansor, brake û jak, amûrên ku dihêlin hêzan zêde bikin hene.
Dest ji nirxandina li ser malpera me bernedin Zagona Newton, Prensîbên termodînamîkew Prensîpa Bernoulli di nav yên din de pir balkêş.